الدرس الخامس : درس پنجم عربی ۱

الدرس الخامس : درس پنجم عربی ۱

الدرس الخامس : درس پنجم مُشاهدُ من الحیاة البسیطة : جلوه هایی از ساده زیستی

کلمه ها و ترکیب های تازه اثَر : ترجیح داد کسری : لقب پادشاهان ساسانی الأرخصْ : ارزان تر الْکُمّ : آستین الْالبسته : جمع لباس ، جامه السابقون : جمع سابق ، پیشتاز الامارة : فرمان دهنده الشفیق : مهربان البدیع : عالی‌، زیبا قَسمَ : قسمت کرد البزّاز : لباس فروش اللاّحِقُونَ : جمع لاحق البُکاء : گریه الناصح : نصیحت کننده الْنباتْ : جمع بنت ، دفتر غَسَل : شست تروّحَ : خود را خنک کرد الْقمیص : پیراهن جفّف : خشک کرد الشّباب : جوانی الحبْل :‌طناب صوّر : ترسیم کرد الحّر :‌گرما واحُزناه : چه اندوهی الخَضراء : سبز هکذا :‌این چنین الدقائق : دقیقه الرّغباتْ : جمع الرّغبه : شور السّندس : نوعی پارچه ابریشمی

قواعد درس پنجم : سایر انواع مشتق :

1. اسم فاعل 2. اسم مفعول (توضیح داده شد) 3 - اسم زمان : اسمی است که بر زمان وقوع فعل دلالت می کند. 4 – اسم مکان : اسمی است که بر مکان وقوع فعل دلالت می کند اسم زمان و مکان هر دو بر یک وزن می آید. اسم مکان و اسم زمان بر وزن مَفْعَلْ و مَفْعِلْ می آید مانند : اسم زمان : مَغْرِبْ ، مَشْرِقْ، مَبْدأ اسم مکان : مَسْجِدْ، مَطْبَخْ ، مسْکَن 5 – صفت مشبهه : بر دارنده صفتی نسبتاً پایدار دلالت می کند و مانند صفت مطلق یا ساده فارسی است. مهمترین وزن های صفت مشبهه عبارتند از : فعیل : فَعِل ، فَعْل، فَعْلانِ شریف، کَسَلِ ، صَعْب ، عطشان 6 – اسم مبالغه : بر زیاد بودن یک صفت در انسان یا بسیار پرداختن بدان دلالت می کند مهمترین وزنهای اسم مبالغه عبارتند از : فعّال، صیّار، غفّار فعّالة ، علّامة ، أمارة 7- اسم تفضیل : اسمی است که نمایانگر کمتر یا زیادتر بودن صفتی در فردی یا شیئی نسبت به دیگری است . اسم تفضیل در زبان عربی معمولاً بر وزن اَفْعَلْ است. این وزن در جمله هم برای مذکر و هم برای مؤنث بکار می رود. حسینٌٍ اکرمُ من رحیمٍ مریمٌ اَکْرمُ مِنْ فاطمة اما وزن فُعْلی فقط برای مؤنث بکار می رود مانند : حُسْنی ، کُبْری، عُظْمی

ویژگیهای فردی - نقش آن در جمله

بررسی ویژه گیهای فردی هر کلمه بدون در نظر گرفتن موقعیت آن در جمله در زبان فارسی تجزیه نام دارد و در عربی التحلیل الصرّفی بررسی نقش هر کلمه با توجه به موقعیت آن در جمله در زبان فارسی ترکیب نام دارد و در عربی الاعراب سپس بنابراین باید برای هر کدام از اقسام کلمه در الاعراب و التحلیل الصرفی موارد زیر را باید تشخیص دهیم. اسم : مفرد یا مثنی یا جمع ( عدد) – مذکر یا مؤنث جنس – مشتق یا جامد – و نقش اعراب آن در جمله (فاعل، مفعول ، مبتدا….) فعل : ماضی یا مضارع یا امر، صیغه (غائب ، مخاطب، متکلم ) مجرد یا مزید …….نقش آن در جمله و اشاره به فاعل آن حرف : نوع آن و ….

تجزیه و ترکیب به ما کمک می کند که :

1. هر یک از کلمات را درست بشناسیم 2. موقعیت هر کلمه را در جمله تشخیص دهیم 3. مفهوم جمله را درست درک کنیم

تمرینات درس 5 : تمرین اول : 1 – در آیات و عبارت های زیر اسم های مشتق به شکل متضاد به کار رفته، آنها را با ذکر نوع مشتق داخل بنویسید.

1. ( و ما ارْسَلْناک الاَ ……….بشراً و نذیراً ) بشیر:صفت مشبهه نذیر:صفت مشبهه 2. (هو الذی خلَقَکُم فمنکم کافرٌ و منْکُم مؤمنٌ) کافر:اسم فاعل مومن:اسم فاعل 3. لَوْ عَلِمَ النّاقِصُ بنقصه لکانَ کاملاً ناقص:اسم فاعل کامل:اسم فاعل

2 – عیّن نوع المشتق الذی اُشیرالیه بخط و اکْتُبُهُ فی الجدول : نوع مشتقی را که با خط مشخص شده معین کن و آزاد در جدول بنویس. 1. (انّ النّفسَ لامارةٌ بالسوء ) همانا نفس فرمان دهنده به بدی است 2. لقَدَ خلقنا الانسانَ فی اَحْسَن تقویم ) انسان را به نیکوترین صورت آفریدیم 3 ( …. رحمةٌ الله و برکاتُهُ علیکم اهل البیت .« انّهُ حمید مجید » رحمت و برکت خدا بر شما اهل بیت باد، همانا او ستوده ی سرافراز است . 4 – و لله المشرقُ و الْمغربُ . و مشرق و مغرب از آن خداست

امارة --> اسم مبالغه-->بسیار امرکننده احْسنْ -->اسم تفضیل--> نیکوترین حمید -->صفت مشبهه--> ستوده مجید -->صفت مشبهه--> سرافراز المشرق -->اسم مکان--> مشرق(خاور) مغرب -->اسم مکان--> مغرب (باختر)

3 – متن زیر را بخوانید و ترجمه کنید و نوع مشتق کلماتی را که زیر آنها خط کشیده شده، مشخص کنید.

قالَتِ الفراشةُ الصّغیرةُ للطبیعة : پروانه کوچک به طبیعت گفت للوردة الحمراء رائحةً طیبة …… : گلسرخ بوی خوشی دارد……… للشّجرة الخضراء اوراق لطیفةًٌ ….. : درخت سبز برگ های لطیفی دارد……… للشّمسِ فی الصّباح طلعةُ جمیلة ...... : خورشید در صبح سیمای زیبایی دارد..... بِلْبلِ صوتٌ عذْبٌ بدیع ........ : بلبل صدای دلنشین و عالی دارد للنّهر میاهٌ صافیة و صوتٌ رنّان ......... : رود آب هایی زلال و صدای طنین اندازی دارد فماذا نزَکْتِ ایّتها الطبیعة للفراشة ٍ ، أنْتبکَ الصّغیرة ؟ : پس ای طبیعت به پروانه دختر کوچکت چه داده ای ؟ فقالت ایّها الطبیعةٌ ..... : پس مادرس طبیعت گفت : «للفراشةُ الصّغیرة الحُسنْ و الجمال، ألا تَقْتغین بهذالنصیب؟!» : پروانه کوچک زیبایی و جمال دارد. آیا به این قسمت قانع نیستی الصغیرة، لطیفة ، جمیلة ، بدیع ، صفت مشبهه، رنّان، اسم مبالغه

4 – عیّن الصحیح فی التحلیل الصرفی للکلمات التی تحتها خطُّ در تجزیه کلماتی که با خط مشخص شده اند صحیح را معین کن

رزق اللهٌ ولداً صالحاً . خدا به او فرزند صالحی عطا کرد رَزَقَ : الف – فعل ماضی ، للغائبه، مزید ثلاثی ب – فعل ماضٍ ، للغائب، مجرد ثلاثی ج – فعل مضارع ، للمخاطب ، مزید ثلاثی صالح : الف – اسم ، مفرد ، مذکر ، مشتق (اسم مفعول) ب – اسم ، مفرد ، مذکر ، مشتق ( اسم فاعل) ج – اسم ، مثنی ، مؤنث ، مشتق (اسم مکان)

پرتوهای قرآنی : الف – در متن درس با کلمه های (اَعْلَمْ) آشنا شدید. اکنون دیگر مشتقات از این ریشه را در آیات زیر مشخص کنید و نوع و ترجمه آن را بنویسید

1 – انّ اللهَ عالمُ غیبِ السّماوات و الارضِ همانا خدا دانای غیب آسمانها و زمین است عالم:دانا 2 – انّک اَنْتَ علاّم ُ الغیوب همانا تو خود کاملاً دانای غیب ها هستی علام:بسیار دانا 3 – والّذین فی اموالهم حق معلوم للسائل و المحروم و کسانی که در مالهایشان برای گدا و محروم حق معینی وجود دارد معلوم:معین

ب – پس از خواندن آیات زیر به سؤالات پاسخ دهید و اتخذَ اللهُ ابراهیم َ خلیلاَ و هُوَ اللطیفُ الخبیر معنی کلمه های خط کشیده شده به ترتیب کدام است؟

خلیل : دوست بودن دوست دوستی انتخاب می کند لطیف : مهربانی کرد مهربانی مهربان خبیر : آگاه آگاه کردن آگاه تر

تست های کنکوری درس 5 :

1 – ترجمه ی کدام گزینه صحیح نیست؟ الف)‌هُوََ یتَرّوحُ بکُمِّهِ : او آستینش را خشک می کند ب) هلْ عنْدِکَ قمیصٌ لی ؟ آیا پیراهنی برای من داری ؟ ج) هُوَ یفرِحُ زیارة بنتة فاطمة ؟ او با دیدار دخترش فاطمه خوشحال می شود د) و لله المشرقُِ و المغربُ : مشرق و مغرب از آن خداست 2 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟ الف) الالبسة : ظرف ها ب) رنّان : طنین انداز ج) البدیع :‌نو د) شَطَرَب : احساس کرد 3 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟ الف) طلعة :‌سیما ب) غَسَلَ :‌بهشت ج) علِمَ ب : پی برد د ) هکذا :‌بنابراین 4 – کدام گزینه صفت مشبهه است ؟ الف)‌مُرسلین ب) مشرق ج) بشیر د) رنّان 5 – کدام گزینه اسم زمان است؟ الف) عظمة ب) مَغرِب ج) الحاکم د ) عطّار 6 – کدام گزینه اسم مکان است؟ الف)‌مطْبخ ب) غَضبان ج) امّارة د) لاحِقُون 7- کدام گزینه اسم مبالغه است؟ الف) اَحْسَنْ ب) ناصحین ج) کذّاب د) مشرِق 8- کدام گزینه اسم تفضیل است؟ الف) اعظم ب) صغیر ج) معبد د) مجروح 9- کدام گزینه ترجمه صحیح (لطیف) است؟ الف) مهربانی ب) مهربان ج) مهربانی کرد د) محبت 10 – کدام گزینه ترجمه صحیح (اَفْضَل انسانٍ) است. الف) انسان برتر ب) انسان فاضل ج) فضیلت انسان د) برترین انسان 11 – کدام گزینه در مورد تجزیه ( تعلّموا) در جمله (تعلّموا القرآن فانّهُ احسنُ الحدیث) صحیح نیست؟ الف) فعل امر، ثلاثی مزید ب) برای جمع مذکر مخاطب ج) از باب تفعّل د) فعل ماضی از باب تفعیل 12 – کدام گزینه در مورد ترکیب (الطّالبُ) در جله ( نجَحَ الطّالبُ) صحیح است. الف) مبتدا و مرفوع ب) فاعل و مرفوع ج) خبر و مرفوع د) مفعول به و منصوب 13 – کدام گزینه در مورد ترکیب ( ربیعُ) در جمله (القرآن ُ ربیع القلوب) صحیح است. الف) مبتدا و خبر ب) فاعل و مرفوع ج) خبر و مرفوع د) جار و مجرور 14 – کدام گزینه در مورد ترکیب (بزیارة) در جمله (هوَ یفرحُ بزیارةٍ بنْتةِ فاطمة ) صحیح است؟ الف) مفعول به و منصوب ب) فاعل و مرفوع ج) جار و مجرور د) مبتدا و مرفوع