عربی دبیرستان

متن ُ قواعد وسوالات عربی دبیرستان

عربی دبیرستان

متن ُ قواعد وسوالات عربی دبیرستان

قواعد درس ۶ عربی ۱ نمونه ۱

  درس ششم : ضمیر

  ضمائر انواع مختلفـﯽ دارند . ما در اینجا این چند نوع را به چند صورت بیان مـﯽ کنیم :

                                                                                                                       فـقـط مخصوص

                                                                                                                        مضارع و امر

                                                                   مشترک در                    فقط مخصوص 

                                                            ماضـﯽ و مضارع و امر               ماضـﯽ                      

                                        

                                        1 . مرفوع ( فاعلـﯽ ) : ا – و – نَ / تَ – تما – تم – تِ – تما – تـُنَّ – تُ – نا / یــ  

                                                                     

                   1 .  متصل

                                      

                                         2 . منصوب و مجرور ( مفعولـﯽ و اضافـﯽ ) :

                                                                                     غائب :   هُ – هما - هُم – ها – هما – هُنَّ /

                                                                                    مخاطب :  کَ – کما – کُم – کِ – کما – کُنَّ /

                                                                                      متکلم :   ی - نا 

 ضمائر


                                       1 . مرفوع :        غائب :    هُوَ – هُما – هُم – هی – هُما – هُنَّ  /

                                                            مخاطب :   أنتَ – أنتما – أنتم – أنتِ – أنتما – أنتنَّ  /

                                                             متکلم :     أنا - نحن

                   2 . منفصل

                                      2 . منصوب :     غائب :   إیّـا هُ – إیـّا هما – إیـّا هم – إیـّا ها – إیـّا هما – إیـّا هُنَّ  /          

                                                          مخاطب :  إیـّا کَ – إیـّا کُما – إیـّا کُم – إیـّا کِ – إیـّا کُما – إیـّا کُنَّ  /

                                                           متکلم :   إیـّایَ – إیـّا نا

  توجه :

   1 . دلیل نام گذارﻯ این ضمائر به عنوان مرفوع یا منصوب و یا مجرور ، حرکتشان نیست ؛ بلکه حالت اعرابـﯽ

       آنها ست . به عبارتـﯽ دیگر نقش آنها ، که مثلاً مبتدا واقع مـﯽ شود یا مفعول و ....

همیشه   2 . نقش ضمائر ( ترکیب ) :

        الف ) ضمائر متصل مرفوع                 متصل به فعل هستند و فاعل ( و یا نائب فاعل [ مربوط به سال دوم ] )

                                                                                   

                                                                                  *  متصل به فعل شوند :

                                                                                               اسمشان :  ضمیر متصل منصوب

                                                                                               نقششان :  مفعول ( ومحلاً منصوب )

اگـر                                                                                   * متصل به اسم شوند :

            ب )  ضمائر متصل منصوب و  مجرور                                 اسمشان : ضمیر متصل مجرور                                                                   

                                                                                           نقششان : مضاف إلیه ( و محلاً مجرور )

                                                                                   * متصل به حرف جر شوند :

                                                                                             اسمشان : ضمیر متصل مجرور

                                                                                             نقششان : محلاً مجرور به حرف جر

 

 مثال :  کـَـتـَبـا  که « الف » آن ، فاعل است . ( آن دو مرد نوشتند . )

          کـَتـَبـَهُ  که ضمیر« هُ » در آن ، مفعول است . ( آن را نوشت . )

         کِـتا بـُهُ  که ضمیر « هُ » در آن مضاف إلیه است . ( کتاب او )

همیشه          مـِـنـْهُ  که ضمیر « هُ » در آن ( محلاً ) مجرور به حرف جر است . ( از او )

    ج ) ضمائر منفصل مرفوع                           مبتدا هستند و در این صورت اول جمله مـﯽ آیند .

                                                     گاهـﯽ هم براﻯ تأکید از آنها استفاده مـﯽ شود ، که در این صورت بسته به                                    

همیشه                                                     نوع تأ کید در قسمتهاﻯ مختلف جمله از آنها استفاده مـﯽ شود .

    د ) ضمائر منفصل منصوب          م      مفعول هستند و معمولاً بعد از فعل مـﯽ آیند . زمانـﯽ از این مفعول استفاده  

                                                     مـﯽ کنیم که بخواهیم تأکید کنیم .  

                                                     در مواقعـﯽ اندک و براﻯ تأکید بیشتر ، از این گونه ضمائر در اول جمله

                                                     و قبل از فعل استفاده مـﯽ شود .

 مثال : هُوَ ذَهَبَ . که « هُوَ » در این جمله ، مبتدا است . ( او رفت . )

         کـَـتـَبـْتـُهُ أنا . که « أنا » در این جمله تأکیدﻯ براﻯ فاعل (یعنـﯽ ضمیر تُ) است.(خودم (یا : من ) آن را نوشتم.)

         نـَعْـبُـدُ إیـّاکَ . که « إیاک » در اینجا مفعول است و بر آن تأکیدﻯ شده است . ( تو را مـﯽ پرستیم . )

         إیـّاکَ نـَعْـبُـدُ . که « إیاک » در اینجا باز هم مفعول بوده و مقدم شدن آن بر فعل به دلیل تأکید بیشتربر آن است .

( تنها تو را مـﯽ پرستیم . )

3 . ضمائر منفصل منصوب ، هر کدام یک کلمه هستند . مثلاً « إیـّا ه ُ » ( به معنـﯽ او را ) یا  « إیـّا ی » ( به معنـﯽ

      مرا ) . 

                                                                                                       1. ضمائر متصل مرفوع

  4 . از بین ضمائرمذکور ، 3 ضمیر مشترک وجود دارد : الف )  نا :  مشترک در        2 . ضمائر متصل منصوب

                                                                                                       3 . ضمائر متصل مجرور


                                                                     ب) هُـما                            1 . ضمائر متصل منصوب

                                                                    ج ) هُـم           مشترک در      2 . ضمائر متصل مجرور 

                                                                     د ) هُـنَّ                            3 . ضمائر منفصل مرفوع

  

    طرز تشخیص : مفهوم جمله و نقش این گونه ضمائر مـﯽ باشد .

  5 . معانـﯽ تمام ضمائر در جداول مخصوص به خود ، خواهد آمد .

  

         

 

صیغه

متصل مرفوع

متصل منصوب ومجرور

منفصل مرفوع

منفصل منصوب

للغائـب

ذهـَبَ  ،  یَـذهَـبُ (فاعلشان ضمیرنیست)

هُ

هُـوَ

          إیـّا هُ

للغائـبَـیْنِ

ذهَـبا  ،  یذهبانِ

هُـما

هُـما

إیـّا هُـما

للغائـبـیـنَ

ذهَـبوا  ،  یذهبونَ

هُـم

هُـم

إیـّا هُـم

للغائـبـة

ذهَـبَـتْ  ،  تذهَبُ

(فاعلشان ضمیرنیست)

ها

هی

إیـّا ها

للغائـبـتـیـْنِ

ذهَـبَـتا  ،  تذهبانِ

هُـما

هُـما

إیـّا هُـما

للغائـبات

ذهَـبْـنَ  ،  یذهَبـْنَ

هُـنَّ

هُـنَّ

إیـّا هُـنَّ

للمخاطب

ذهَـبْـتَ  ،  تذهبُ  (فاعلش ضمیر نیست )

کَ

أنتَ

إیـّا کَ

للمخاطبَـیْـنِ

ذهَـبـْتما  ،  تذهبانِ

کُـما

أنتما

إیـّا کُـما

للمخاطبـیـنَ

ذهَـبْـتم  ،  تذهبونَ

کُـم

أنتم

إیـّا کُـم

للمخاطبـة

ذهَـبـْتِ  ،  تذهبـیـنَ

کِ

أنتِ

إیـّا کِ

للمخاطبـتـَیـْنِ

ذهَـبـْتما  ،  تذهبانِ

کُـما

أنتما

إیـّا کُـما

للمخاطبـات

ذهَـبـْتـُنَّ  ،  تذهَـبـْنَ

کُـنَّ

أنتـُنَّ

إیـّا کُـنَّ

للمتکلم وحده

ذهَـبْـتُ  ،  أذهبُ 

(فاعلش ضمیر نیست.)

ی

أنا

إیـّا یَ

للمتکلم مع الغیـر

ذهَـبْـنا  ،  نذهبُ

(فاعلش ضمیر نیست.)

نا

نحنُ

إیـّا نا

ضمائر متصل مرفوع

                  زمان

صیغه

ماضـﯽ

مضارع

امر

للغائب

ذهب

یذهَـبُ

ـــــــــــــــــــــــــ

للغائبَـیْنِ

ذهبا

یذهـبانِ

ـــــــــــــــــــــــ

للغائبینَ

ذهبوا

یذهـبونَ

ــــــــــــــــــــــــ

للغائبة

ذهبَـتْ

تـذْهَـبُ

ــــــــــــــــــــــــ

للغائبتـَیْنِ

ذهَـبَـتا

تذهـبانِ

ــــــــــــــــــــــــ

للغائبات

ذَهَـبْـنَ

یذهَـبْـنَ

ـــــــــــــــــــــــ

للمخاطب

ذهبْـتَ

تذهـبُ

ِاذهَـبْ

للمخاطبَـیْنِ

ذهـبْـتما

تذهَـبانِ

اِذهَـبا

للمخاطبینَ

ذهبْـتم

تذهـبـونَ

اِذهَـبـوا

للمخاطبة

ذهـبْـتِ

تذهَـبـیـنَ

اِذهَـبی

للمخاطبتـَیـْنِ

ذهـبْـتما

تذهَـبانِ

اِذهَـبا

للمخاطبات

ذهَـبْـتـُنَّ

تذهَـبـْنَ

اِذهَـبْـنَ

للمتکلم وحده

ذهـبْـتُ

أذهـبُ

ــــــــــــــــــــــــ

للمتکلم مع الغیر

ذهـبْـنا

نذهـبُ

ـــــــــــــــــــــــ

 

ضمائر متصل منصوب و مجرور

 

 

صیغه

ضمیر

معنی

 

 

للغائب

هُ

او یک مرد

 

 

للغائبَـیْنِ

هُما

آن دو مرد

 

 

للغائبـیـنَ

هُـم

آن مردان

 

 

للغائبة

ها

او یک زن

 

 

للغائبتـَیـْنِ

هُما

آن دو زن

 

 

للغائبات

هُنَّ

آن زنان

 

 

للمخاطب

کَ

تو یک مرد

 

 

للمخاطبَـیْـنِ

کُما

شما دو مرد

 

 

للمخاطبـیـنَ

کُـم

شما مردان

 

 

للمخاطبة

کِ

تو یک زن

 

 

للمخاطبَـتـَیْـنِ

کُما

شما دو زن

 

 

للمخاطبات

کُنَّ

شما زنان

 

 

للمتکلم وحده

ی

من

 

 

للمتکلم مع الغیر

نا

ما

 

 

ضمائر منفصل مرفوع

 

صیغه

ضمیر

معنـﯽ

 

للغائب

هُـوَ

او یک مرد

 

للغائبـَیـْنِ

هُـما

آن دو مرد

 

للغائبـیـنَ

هُـم

آن مردان

 

للغائبة

هی

او یک زن

 

للغائبتـَیـْنِ

هُـما

آن دو زن

 

للغائبات

هُـنَّ

آن زنان

 

للمخاطب

أنتَ

تو یک مرد

 

للمخاطبَـیـْنِ

أنتـُما

شما دو مرد

 

للمخاطبـیـنَ

أنتـم

شما مردان

 

للمخاطبة

أنتِ

تو یک زن

 

للمخاطبتـَیـْنِ

أنتما

شما دو زن

 

للمخاطبات

أنتـُنَّ

شما زنان

 

للمتکلم وحده

أنا

من

 

للمتکلم مع الغیر

نحن

ما

ضمائر منفصل منصوب

 

صیغه

ضمیر

معنـﯽ

 

للغائب

إیّـا هُ

او یک مرد را

 

للغائبـَیـْنِ

إیّاهُـما

آن دو مرد را

 

للغائـبـینَ

إیّاهُـم

آن مردان را

 

للغائبة

إیّا ها

او یک زن را

 

للغائبـتـَیـْنِ

إیّاهـُما

آن دو زن را

 

للغائبات

إیّاهُـنَّ

آن زنان را

 

للمخاطب

إیّاکَ

تو یک مرد را

 

للمخاطبـَیـْنِ

إیّاکُما

شما دو مرد را

 

للمخاطبینَ

إیّاکُم

شما مردان را

 

للمخاطبة

إیّاکِ

تو یک زن را

 

للمخاطبتـَیـْنِ

إیّاکُما

شما دو زن را

 

للمخاطبات

إیّاکُنَّ

شما زنان را

 

للمتکلم وحده

إیّایَ

مرا

 

للمتکلم مع الغیر

إیّا نا

ما را

 

   تمرین ضمیر:

       عین الضمائر و أنواعها :

   الف) أنتنّ  تـُرَ بّـینَ  أوْلادَکُنَّ علـﯽ الخَیرِ .

    ب) أنتما تلمیذتانِ تـَجْـتهدانِ فی دُروسِکما .

    ج) نحنُ نـُحاولُ أنْ نـَعْمَلَ وَ مِـنَ اللهِ التوفیقُ .

     د) قال الإمامُ الصادقُ (ع) : لا تـَصْحَبوا أهلَ البـِدَع ِ وَ لا تـُجالـِسوهُم فتـَصیـروا عِـند الله کَواحِـدٍ مِـنهُـم .

    هـ) « إنا أنزلناهُ فی لیلةِ القدرِ . »

     و) « إنَّ شانِـئـَکَ هُوَ الأبْـتـَر . »

     ز) « فـَسَبـِّـحْ بـِحَمْدِ رَبِّـک وَ اسْتغْـفـِرْهُ ، إنهُ کانَ توّابا ً. » 

    ح) « هُوَ الـّذی خَلـَقَ لکُمْ ما فی الأرضِ جَمیعاً ثــُمَّ اسْـتوَﻯ إلـﯽ السَّماءِ فسَوّاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ . »  

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد