فعل نهی

مضارع نهی

با اضافه کردن" لا " به اول مضارع مضارع مخاطب مضارع نهی درست می شود لازم به ذکر است " لا " اول تمامی صیغه های مخاطب مضارع می آید و آخر آن ها را تغییر می دهد صیغه ی مفرد مذکر مخاطب ساکن گرفته و "ن" بقیه ی صیغه ها جز جمع مونث حذف می شود به این مضارع؛ مضارع مجزوم هم گفته می شود.

مذکر                                                مونث

مفرد: أنتَ لا تذهب                              أنتِ لا تذهبی

 مثنی:أنتُما لا تذهبا                             أنتُما لا تذهبا

جمع: أنتُم لا تذهبوا                            أنتُنّ لا تذهبنَ

فعل امر

فعل امر
تعریف فعل امر: فعلی است که بر طلب انجام کاری یا حالتی دلالت کند

طرز ساخت فعل امر:
فعل امر از فعل مضارع ساخته می شود و دو گونه است: امر غائب (امر به لام) و امر حاضر (مخاطب).
- طرز ساخت فعل امر غائب:
فعل امر غائب از 6 صیغه غائب و 2 صیغه متکلم فعل مضارع ساخته می شود به ترتیب که (لِ=لام مکسور) در ابتدای آن می افزاییم و آخر فعل را مجزوم می کنیم مانند: یَذهَبُ= لِیَذْهَبْ / یَذْهَبونَ = لِیَذْهَبوا.
طرز ساخت امر حاضر (مخاطب):
فعل امر حاضر از 6 صیغه مخاطب ساخته می شود به این ترتیب که ابتدا حرف مضارعه را حذف کرده و سپس آخر فعل را جزم میدهیم. البته چنانچه حرف ما بعد حرف مضارعه ساکن باشد، در اینصورت یک همزه در ابتدای امر قرار می دهیم (چون ابتدا به سکون جایز نیست). مانند: تَجْلِسُ: إجْلِسْ
نکات:
* همزه امر (همزه ای که در ابتدای فعل گذاشته می شود) همیشه مکسور است مگر در دو حالت زیر:
الف) از باب اِفعال باشد که در اینصورت همزه آن مفتوح خواهد بود. أکْرَمَ – تُکْرِمْ- أَکْرِمْ.
ب) عین الفعل مضارع، مضموم باشد که در اینصورت همزه امر نیز مضموم می شود. مانند: تَکْتُبُ: اُکْتُبْ
توجه: جزم فعل مضارع در صیغه های (1و4و7و13و14) به سکون حرف آخر است و در بقیه صیغه ها بجز جمعهای مونث غائب و مخاطب، به حذف نون آنهاست.
* اگر فعل مضارع، معتل ناقص باشد، جزم آن به حذف حرف عله می باشد. مانند: تَدْعُو: اُدْعُ
* همزه امر در باب افعال همزه قطع می باشد و در بقیه موارد وصل است.

فعل مضارع

فعل مضارع
تعریف: فعل مضارع فعلی است که بر وقوع عملی یا تحقق حالتی در زمان حال یا آینده دلالت کند. مانند: یَدْرُسُ- یَضْحَکُ.
طرز ساخت فعل مضارع: فال مضارع از فعل ماضی ساخته می شود بدین ترتیب که یکی از حروف (أتین) را که از اعلائم فعل مضارع است بر سر فعل ماضی می آوریم.
نکات:
اگر به ابتدای صیغه های فعل مضارع (لَ) اضافه کنیم معنای حال می دهد. مانند: لَیَدْرُسُ ( دارد درس میخواند).
* اگر به ابتدای صیغه های فعل مضارع ( س یا سوف) اضافه کنیم، معنای آینده می دهد . مانند: سَیَجْلِسُ – سوفَ یَجْلِسُ. (خواهد نشست)
* فعل مضارعی که متضمّن طلب باشد معنی آینده میدهد: یَرْحَمُکَ اللهُ (خدا تو را بیامرزاد).
* فعل مضارع بعد از (لم) معنی ماضی منفی ساده فارسی را می دهد. مانند: لَمْ یَذْهَبْ = نرفت.
*فعل مضارع بعد از (لما) معنی ماضی نقلی فارسی را میدهد. مانند: لمّا یَجْلِسْ = ننشسته است.
* فعل مضارع بعد از (کان) معنی ماضی استمراری فارسی را میدهد. مانند: کانَ یذهبُ = میرفت.
* فعل مضارع بعد از (قد) دلالت بر تقلیل و تشکیک انجام فعل دارد مانند: قد یأتی = شاید بیاید.
* با افزودن (لای نهی) به فعل مضارع و جزم آن، فعل نهی ساخته می شود. مانند: لاتَضْرِبْ = نزن.