افعال ناقصه

افعال ناقصه

حروفی نظیر انْ – لَمْ – فی – قبل از اسم و فعل می آیند و تغییراتی در معنی و اعراب کلمه ایجاد می کنند. مثال : یذَهَبُ —> اَنْ + یذهبُ : اَنْ یذْهَبَ یجلِسُ —> لَمْ + یجلسُ : لم یَجلِسْ المدرسةُ —> فی + المدرسةُ : فی المدرسةِ کان از افعال ناقصه می باشد که قبل از جمله می آید و آن را به گذشته تبدیل می کند. کان ، معنی و اعراب کلمه را تغییر می دهد.

افعال ناقصه

حروفی نظیر انْ – لَمْ – فی – قبل از اسم و فعل می آیند و تغییراتی در معنی و اعراب کلمه ایجاد می کنند. مثال : یذَهَبُ —> اَنْ + یذهبُ : اَنْ یذْهَبَ یجلِسُ —> لَمْ + یجلسُ : لم یَجلِسْ المدرسةُ —> فی + المدرسةُ : فی المدرسةِ کان از افعال ناقصه می باشد که قبل از جمله می آید و آن را به گذشته تبدیل می کند. کان ، معنی و اعراب کلمه را تغییر می دهد. مثال : الْجوّ باردٌ . (حال حاضر) کان + الْجوّ باردٌ :‌کان الْجوّ بارداً . (دیروز)

کان از افعال ناقصه است که چون بر سر مبتدا و خبر آید:

1. مبتدا به عنوان اسم افعال ناقصه مرفوع می ماند. 2. خبر به عنوان خبر افعال ناقصه منصوب می شود.

رابطه ی هر یک از افعال ناقصه با اسم خود دقیقاً مانند رابطه ی فعل و فاعل است.

اسم افعال ناقصه : اسم ظاهر : لیس المؤمنُ مُعتدیاً . ضمیر بارز : کنتَ نشیطاً فی الدرس. ضمیر مستتر : کُنْ (اَنْتَ) صادقاً فی عملکَ . نکته : هر گاه مبتدا ضمیر منفصل باشد، برای اینکه اسم افعال ناقصه قرارگیردف باید فعل را متناسب با آن صیغه آورد. هُم ناجحونَ : أصبحوا ناجحینَ . أنتنّ ناجحاتٌ : اصبحتُنّ ناجحاتٍ .

انواع خبر افعال ناقصه

1 – مفرد : کانَ الفلاحُ واقفاً 2 – جمله : کانَ الفلاحُ یزرعُ الارضَ 3 – شبه جمله کان َ الفلاّحُ فی المزرعةِ. مهمترین فعل هایی که مانند کان عمل می کنند و آن ها را «اخوات کان» می نامند عبارتند از : «صارَ، لیسَ، أصبَحَ، مادامَ‌، مازالَ» مثال : اَصْبحَ الحوّ بارداً . اصبحَ التّلمیذانِ ناجحینَ. لیسَ الطالبُ حاضراً . لیست الطّالباتُ متکاسلاتٍ . صارتِ الارضُ خضراءَ . صار المسلمونَ متعدمینَ فی العالم .

تمرین های درس 11: 1 – جواب صحیح را انتخاب کنید : الف – الغَدْرُ لیستْ صفةً محمودةً . ب – لیسَ الغدْرُ صبغةً محمودةً .

قسمت ب صحیح است : افعال ناقصه قبل از مبتدا می آیند.

2 – کانت ایامُ الصّیف …. حارّاً – حارّةً – حارّةُ

جواب حارةً می باشد – خبر منصوب است. (به دلیل آمدن فعل ناقصه) ایامُ الصیف حارةً .

3 – فعل ناقصه را در جمله زیر حذف و تغییر به طور مناسب در اعراب بدهید. صارَ البوصیریُّ معروفاً بقصیدتة «البُردة».

حذف فعل ناقصه : البوصیریّ معروفاٌ که بقیه جمله بدون تغییر است. فقط معروفاٌ چون پس از حذف صار خبر بایستی مرفوع شود. البوصیریّ معروفاٌ بقصیدته نکته : خبر کان اگر فعل مضارع باشد معادل ماضی استمراری و هر گاه فعل ماضی باشد، معادل ماضی بعید زبان فارسی خواهد بود.

4 – ترجمه کنید. الف – کانَ التلمیذُ یقرأُ درسهُ : ب – کان التّلمیذُ قد قرَأَ درسَهُ : ج – و کانَ یأمُرُ اهلَه با لصّلاةِ و الزّکاةِ . د – کن سمعاً و لا تکُن مبذّراً و کن مقتصداً و لا تکنْ مقتّراً .

قسمت الف : دانش آموز درس خود را می خواند. قسمت ب : دانش آموز درس خود را خوانده بود. قسمت ج : خانواده اش را به نماز و زکات فرمان می داد. قسمت د : سخاوتمند باش ولی اسراف کننده نباش – صرفه جو باش ولی خسیس نباش مقترّاً : خسیس سمِعَ : سخاوتمند مُبذّر : اسراف کننده – مسرف مقتصد : صرفه جو

5 – اسم فاعل از ظلم چیست؟ - اسم مفعول از ظلم چیست ؟ - صفت مشبهه خصومة بر وزن فعل چیست؟

اسم فاعل از ظلم : ظالم اسم مفعول ظلم : مظلوم صفت مشبهه خصومة بر وزن فَعْل : خصم است.

6- جای خالی آیه های زیر را با فعل مناسب جایگزین نمایند. 1. فاَخذَتْهم الرّجفةُ و ….. فی دارهم جاثمین أصبحوا – لیسو (النساء 105)

1. اَصبَحوا صحیح است. (با توجه به معنی) 2. جواب لیس صحیح است. (با توجه به معنی)

2 . لأ ……الله ُ بأحْکمِ الحاکمینَ . (التین لیْس َ – صارَ

1. اَصبَحوا صحیح است. (با توجه به معنی) 2. جواب لیس صحیح است. (با توجه به معنی)