الدرس الرابع : درس چهارم عربی ۱

الدرس الرابع : درس چهارم

الدرس الرابع : درس چهارم العِبرَةُ : درس عبرت

کلمه ها و ترکیب های تازه : الْاجیال : جمع جیل ، نسل اتْبَعَدَ : دور شد ابتلَعَ : بلعید خلّصَ : رهایی بخشید الالیم : دردناک الذّهب : طلا الالیم : دردناک النجدة : کمک أنْفَقَ : انفاق کرد الْمَملوءَة : پر، سرشار لا یُنفقونها : آن را انفاق نمی کنند المتفضّلُ :‌کرم ، بخشنده تضرّعَ : التماس کرد الْمُستَسْلِمُ : مطیع ، فرمان بردار الحافظ: نگهدارنده المَغتصبة : غصب شده دلّ –ُ : راهنمایی کرد زَهَق َ : نابود شد فرَجَ فی زینتة : با جلال و شکوه بیرون آمد السائر :‌سیرکننده ، حرکت کننده الصّانع :‌سازنده عاقب : مجازات کرد لیْتَ : کاش المعاصی : جمع معصیه ، گناه معتذراً : عذرخواهانه یکْتُرونَ الذّهب و الفّضة : طلا و نقره جمع می کنند

قواعد درس چهارم : اسم ها به دو گروه تقسیم می شوند:

1. مشتق 2. جامد 1 – مشتق اسمی است که از کلمه دیگری گرفته شود مانند : کاتب ، مکتوب، مکتب و مکتبة که از کَتَبَ گرفته شده اند. 2 – جامد اسمی است که از کلمه دیگری گرفته نمی شود . مانند :‌قلم ، دفتر ، طلا ، سقف

انواع اسامی مشتق :

1. اسم فاعل 2. اسم مفعول 3. اسم زمان 4. اسم مکان 5 – صفت مشبهه 6 – اسم مبالغه 7- اسم تفضیل 1 – اسم فاعل برانجام دهنده یا دارنده حالتی بودن دلالت می کند و معادل آن در فارسی معمولاً صفت فاعلی یا اسم فاعل است. اسم فاعل از ثلاثی مجرد بر وزن فاعل ساخته می شود مانند نَصَرَ --> ناصر کَتَبَ --> کاتِب اسم فاعل از فعل های مزید به شکل زیر ساخته می شود. مُب+ مضارع بدون ی + کسره ما قبل آخر مانند : یُرشِدُ --> مُرشدِ یَتَحوّلُ --> متحوّل یَنْسجِمُ --> مُنسَجِمْ یَسْتَخْدِمُ --> مُستَخْدِمْ 1 – اسم فاعل برانجام دهنده یا دارنده حالتی بودن دلالت می کند و معادل آن در فارسی معمولاً صفت فاعلی یا اسم فاعل است. اسم فاعل از ثلاثی مجرد بر وزن فاعل ساخته می شود مانند نَصَرَ --> ناصر کَتَبَ --> کاتِب اسم فاعل از فعل های مزید به شکل زیر ساخته می شود. مُب+ مضارع بدون ی + کسره ما قبل آخر مانند : یُرشِدُ --> مُرشدِ یَتَحوّلُ --> متحوّل یَنْسجِمُ --> مُنسَجِمْ یَسْتَخْدِمُ --> مُستَخْدِمْ

تمرینات درس چهارم : 1 – عین الجواب الصحیح : جواب صحیح را تعیین کنید

1. أَمر قارون َ بدفْعٍ دینارٍ لاولئکَ الرّجال لب..... قارون فرمان داد به آن مردان دینار بدهند برای ............ الف) تحقیرهم ج) تخویفهم ب) مُساعدتهم د) بشیرهم 2 . قارون ..... عند نزولُ النداب . قارون .......موقع نزول عذاب الف – ساعد الفقراء ب- قصدالرّجوع عن کُفره ج – ما قصد مساعدة الفقراء د – اَنْفقَ اَموالَهُ

2 – این دو نفر ( شکل 43 کتاب درسی) در کارگاه خود از تابلوی افعالف تعدادی اسم فاعل و اسم مفعول ساخته اند . آیا می توانید پیش بینی کنید که تابلوهای بعدی چگونه خواهد بود و به تابلوهای ساخته شده ، قبلاً چگونه بوده اند؟ فراموش نکنید که معنی آن را بنویسید.

اسم فاعل اسم مفعول   محسن محمد شاهد مشاهِد بیننده مشاهَد دیده شده استخرج مستخرِج استخراج کننده مستخرَج استخراج شده اعتمد معتمِد اعتماد کننده معتمَد مورد اعتماد بشَّر مبشِر بشارت دهنده مبشَر بشارت داده شده ینتظر منتظِر منتظر منتَظَر مورد انتظار

3- ترجم العبارت ثمّ عیّن اسم الفاعل و اسم المفعول : عبارت های زیر را ترجمه کن و اسم فاعل و اسم مفعول آن را بنویس. ترجمه متن به عهده دانش آموز : متن تمرین در ص 43 کتاب

اسم فاعل:مجرد:حافظ، طالب، شاکر اسم فاعل:مزید:متعذر، متفضّل، منْصِف، مُستسْلِم اسم مفعول:مجرد:مملوءَة ، محرومین، مظلومون اسم مفعول:مزید:مَغْصَبة ، مُسْتَضعفون

کارگاه ترجمه درس چهارم : 1- غلط های موجود در ترجمه های فارسی را تصحیح کنید

1 - (قَدْ أفْلَحَ المؤمنونَ ........الذّین هُمْ عن اللّغو مُعرضونَ) مؤمنان محققاً رستگار شدند کسانی که از بیهوده دور شده اند (روی گردانند) 2 – مشاورة المشْفق الجاهل خطرًٌ مشورت کننده ی دلسوز نادان شده خطرناک است. مشورت کردن با دلسوزان نادان خطرناک است 3 – المُسْتضعفون هم وارثون الارضَ ضعیف کنندگان همان وارثان زمین هستند کسانی که ضعیف نگاه داشته شده اند، همان وارثان زمین هستند

پرتوهای قرآنی : 1 – هر یک از کلمات زیر را با توجه به معنی آیات، در جای خالی مناسب قرار دهید: الْمُرسلین ، المکذّبین ، مُبشّرین ، مُنذرین

1. فَبَعَثَ اللهُ النّبین مُبشّرین و مُنذرین (بقره 213) خداوند پیامبران را بشارت دهنده و بیم دهنده مبعوث کرد 2. فسیرو فی الارض فانظروا کیف کان عاقبة المُکذّبین بنابراین در زمین حرکت کنید و بنگرید عاقبت تکذیب کنندگان چگونه بوده است؟

ب – دوآیه زیر را بخوانید و به سؤالات پاسخ دهید یا ایّها النّبیُّ انّا ارسَلْناکَ شاهداً و مبشراً و نذیراً .(احزاب 45) ای پیامبر ما تو را شاهد و بشارت دهنده و بیم دهنده فرستادیم و ما نُرلسلُ المرسلینَ الاّ مُبشّرین و مُنذرین (کهف / 56) و پیامبران را جز بشارت دهنده و بیم دهده نمی فرستیم سؤال :

1- تفاوت میان « شاهداً‌، مبشراً » از لحاظ اشتقاق چیست؟ شاهداً اسم فاعل است و از ثلاثی مجرد ساخته شده است لذا مبشّراً اسم فاعل است و از ثلاثی مزید ساخته شده است. 2 – شباهت « مرسلینَ و مُنذرین » از چه جهتی است ؟ هر دو از ثلاثی مزید ساخته شده است.

تست کنکوری درس 4 :

1 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟الف) اللهم خلقنا من شرّ هذا الطاغوت : خدایا مرا از شر این سرکش نجات بده ب) هذه عاقبة المکذّبین . این سرانجام تکذیب کنندگان است ج) اللهُ غافِرُ کلّ ذنبٍ . خدا آمرزنده هر گناهی است د) تفرّعْتُ الی ربّی معتذراً . با التماس به پروردگارم عرض کردم 2 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟الف) ایْتلع : بلعید ب) الاجیال : نسل ها ج) الحافظ : نگهدارنده د) الصانع : مصنوعی 3 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟الف) الالیم : دردناک ب) کنَزَ : گمان کرد ج) الدلیل : راهنما د) صاحب الجلالة : اعلی حضرت 4 – کدام گزینه مشتق است ؟الف) دفتر ب) قلم ج) کاتب د) لوْح 5 – اسم فاعل از ثلاثی مجرد چگونه ساخته می شود؟الف) بر وزن فاعل ب) با آوردن (مُُ) بر سر مضارع ج) بر وزن مفعول د) با مکسور کردن حرف ما قبل آخر مضارع 6 – اسم مفعول از ثلاثی مجرد چگونه ساخته می شود؟الف) بر وزن مفعول ب) با برداشتن (ی) از ابتدای فعل مضارع ج) بر وزن فاعل د) با آوردن مُب بر سر مضارع 7 – کدام گزینه از روش های ساخت اسم فاعل از ثلاثی مزید نیست؟الف) از فعل مضارع ساخته می شود ب) به جای حرف مضارع میم مفهوم (مُ) می آید ج) حرف ما قبل آخر مکسور می شود د) از فعل ماضی ساخته می شود 8- کدام گزینه از روش های ساخت اسم مفعول از ثلاثی مزید نیست؟الف)‌از فعل مضارع ساخته می شود ج) حرف ما قبل آخر مفتوح می شود د) به جای حرف مضارع به مفهوم (مُ) می آید 9- کدام گزینه اسم فاعل نیست؟الف)‌عالَمینَ ب) طالبینَ ج) حافظون د) ناظِران 10 – کدام گزینه اسم مفعول نیست؟الف) مملوء ب) مملوءة ج) ظالم د) مظلوم 11 – کدام گزینه اسم فاعل نیست؟الف) مُتفضَّل ب) مُغْتصبه ج) مُضفین د) مُشاهِدون 12- کدام گزینه اسم مفعول نیست؟الف) مستضعفون ب) مُنسجم ج) مخاطبین د) محکمات 13 – کدام گزینه جمله (فانظروا کیف کان عاقبة .....) را کامل کنید؟الف)شاهداً ب) نذیراً ج) المکذّبین َ د) سیروا 14 – کدام گزینه در مورد (شاهد – مُشاهد) صحیح نیست؟ ذ الف) هر دو اسم فاعل هستند ب) هر دو از یک ماده (ریشه) هستند ج) شاهد از ثلاثی مجرد ساخته شده است و مشاهد از ثلاثی مزید د) شاهد اسم فاعل است و مشاهد اسم مفعول 15 – کدام گزینه جامد است؟الف) قاتِل ب) مَشْمول ج) مُشْرک د) عالَم