عربی دبیرستان

متن ُ قواعد وسوالات عربی دبیرستان

عربی دبیرستان

متن ُ قواعد وسوالات عربی دبیرستان

قواعد عربی ۱ درس اول نمونه ی اول

به ادامه ی مطلب بروید

  درس اول :  یاد آورﻯ

  این درس شامل یادآورﻯ دروس دوره ﻯ راهنمائـﯽ مـﯽ باشد که در نوع خود اساسـﯽ و با اهمیت است . به تفکیک انواع

کلمه (اسم . فعل . حرف) ، هر یک را مورد بررسی قرار می دهیم.

  1. اسم

   تمرین

  2. فعل

   تمرین

 3. حرف

   تمرین

  1. اسم:

  کلمه اﻯ است که بر موجودات جاندار و بـﯽ جان اطلاق شده و عارﻯ از هر زمان و صیغه اﻯ است.

                              ال     الکتاب    

  علامت هاﻯ اسم:         تنوین     کتابٌ

                              پذیرفتن نقش اضافه (مضاف واقع شدن)     کتابُ علیّ

  ** : باید توجه داشت که :  هیچیک از این سه علامت ، با هم در اسمـﯽ جمع نمـﯽ شوند . به عبارتـﯽ دیگر ، یک اسم

نمـﯽ تواند هم تنوین داشته باشد و هم " ال" ، یا هم مضاف باشد و هم " ال " یا تنوین بگیرد .

     این نوع از کلمه ( اسم ) تقسیم بندیهاﯼ خاصّ خود را دارد .

                                                                عـلامـت                      مثال

                        مفرد                                                    کتاب ، محمّد ، مدرسة

                

  از نظر تعداد       مثنـﯽ                                 ان ِ ،  َ یـن ِ         کتابان ِ ، کتا بَـیـْن ِ

                                    سالم مذکر                ونَ ، یـنَ           معـلـّمونَ ، معـلـّمیـنَ

                        جمع       سالم مؤنـث                 ات                      معـلـّـما ت

                                    مکسّـر                                           کتاب          کتـب

 

                                    حقیقـﯽ             رَجُـل ، دیک ، محمّد

                        مذکر

                                    مجازﻯ               قلم ، دفتر ، باب

  از نظر جنس

                                        حقیقـﯽ            فاطمة ، امرأة             

                       مؤنث           مجازﻯ         مـِـسْطـَرَة ، شجرة

                                         معنوﻯ         أم ، زینب ، شمس

                                        لفظـﯽ           مصطفـﯽ ، حمزة

    

   توجه :

      1.« ن » در مثنـﯽ و جمع مذکر سالم در حالت اضافه حذف مـﯽ شود.

 مانند: معـلمونَ المدرسة             معـلمو المدرسة         و       کتابَـیـن ِ علیٍّ              کتابَیْ علیّ 

     2. اسم ، هر سه حالت فتحه ، ضمه و کسره را مـﯽ پذیرد .

     3. بعضـﯽ از دیگر مشخصات اسم را در درس هاﻯ آینده مـﯽ آموزیم .

   

   تمرین اسم :

    الف ) عین المفرد و المثنـﯽ و الجمع فی العبارات التالیة :

1.    « إنّـما المؤمنونَ إخوة ٌ فأ صْـلـِحوا بین أخَوَیـْکم . »

2.    الإیمانُ قولٌ و عملٌ و هما أخَـوان ِ شریکان ِ .

3.    « لقد أنزلـْنا آیاتٍ مُـبَـیـِـّنـاتٍ .»

4.    مَن اسْـتوﻯ یوما هُ فهو مَغـْبـونٌ .

    ب) اکتب المفرد لهذه الجموع :

      أموات :                          أحیاء :                             أمانات :                          أحرار:

      أسرار :                          قبور :                             الکافرون :                        أولیا ء :

      بُغا ة :                           مصارع:                           صدور :                          إ ِ خْوان :

     مَطامـِع:                          نائبات :                            ألـْسـِنـَة :                          عُقول :

                                        مَعا شـِر:                           بُـروق :

    ج) غـیّـرالجمل التالیة إلـﯽ المثنـﯽ :

   1. الصَّـدیقُ الوَفـیّ ُ یُـساعـِدُ  صَدیقَـهُ .

   2. الطالبُ الذ ََّکیّ ُ لایـَقـْضـی وَقـْتـَه بالبـَطالـةِ .

   3. صفوفُ المدرسةِ کبیرة ٌ.

    د) عین المذکر والمؤنث و أنواعهما و اذکر علامات التأ نیث :

   1. إن النفسَ لأمّارة ٌ بالسّـوءِ .

   2. کلمة الله هی العـُلـْیا .

   3. الدنیا ساعة ٌ فاجْعَـلوها طاعة ً.

   4. إن شمسَ الهدایة ِ تـُـشرقُ مِـن بیتِ فاطمة الزهراء ( س) .

   5. کان حمزة عمَّ رسولِ الله (ص).

   2. فـعـل :

   کلمه اﻯ است که داراﻯ زمان و صیغ مشخصـﯽ است .

                      

                            ماضـﯽ : بر گذشته دلالت دارد .

                           مضارع : بیانگر حال وآینده است .

  از نظر زمان

                            امر : با آن انجام کارﻯ را از کسـﯽ مـﯽ خواهیم .

                           نهـﯽ : بوسیله ﻯ این فعل ، عدم انجام کارﻯ را از کسـﯽ مـﯽ خواهیم .

   اصل زمان فعل ، سه زمان ماضـﯽ ، مضارع و امر است . البته گاهـﯽ نهـﯽ هم به آن اضافه مـﯽ شود . اما در جمله بندیها زمانـﯽ پیش مـﯽ آید که این افعال در ترکیبـﯽ با افعال دیگر قرار مـﯽ گیرند و مفهوم جدیدﻯ مـﯽ یابند . از جمله

ماضـﯽ بعید، استمرارﻯ و ... که به اینها عنوان "معا دل" تعلـق مـﯽ گیرد . مانند :  معادل ماضـﯽ بعید و ... زیرا  در 

مفهوم و ترجمه ﻯ فارسـﯽ چنین است ، نه اینکه زمان فعلش در زبان عربـﯽ تغییر کند .

  ماضـﯽ بعید : کان + ( قد ) + فعل ماضـﯽ

  مثال :        کان قد ذهب ( یا ) کان ذهب  :  رفته بود .

  ماضـﯽ استمرارﻯ : کان + فعل مضارع

  مثال :       کان یذهب : مـﯽ رفت

     1. البته مـﯽ تواند بجاﻯ کان ، فعل ماضـﯽ بیاید .          2. فاعل مـﯽ تواند بین کان و فعل اصلـﯽ قرار گیرد .

   توجه  (1) :  

    تمام این زمانها داراﻯ 14 صیغه ﻯ غائب و مخاطب و متکلمند ، غیر از امر که فقط 6 صیغه ﻯ مخاطب دارد . با صیغه هاﻯ دیگر امر ، طور دیگرﻯ عمل مـﯽ کنیم که تأ کیدﻯ را برسانیم و در سال دوم به آن خواهیم پرداخت . به این 8 صیغه ﻯ باقیمانده ، مضارع مجزوم به لام امر  گفته مـﯽ شود . البته بعضـﯽ به اشتباه (یا شاید براﻯ اینکه دانش آموز در فهم مطالب دچار مشکل نشود ) به آن امر غائب مـﯽ گویند .

   توجه (2):

  الف ) افعال مضارع ، تمام حرکات را مـﯽ پذیرند ، غیر از کسره که مختص اسم است یعنـﯽ فتحه ، ضمه و ساکن .

  ب ) حالت جزم مخصوص فعل است .

  در اینجا نمونه اﻯ از صرف فعل را  در زمانهاﻯ مختلف نشان مـﯽ دهیم :

ماضـﯽ

مضارع

امر

نهـﯽ

مفرد مذکر غائب

( للغائب )

ذهَـبَ

یَـذهَـبُ

--------

لا یَذهَـبْ

(آن یک مردنبایدبرود)

مثناﻯ مذکر غائب

( للغائبـَیـْنِ )

ذهَـبا

یـذهـبانِ

--------

لا یَذهَـبا

(آن دو مردنبایدبروند)

جمع مذکر غائب

( للغائبـیـنَ )

ذهَـبُوا

یـذهـبـونَ

--------

لا یَذهَـبوا

(آن مردان نبایدبروند)

مفرد مؤنث غائب

( للغائبة )

ذهَـبَـتْ

تـذهـبُ

--------

لا تذهَـبْ

(آن یک زن نبایدبرود)

مثناﻯ مؤنث غائب

( للغائبـَتـَیـْنِ )

ذهَـبَـتا

تـذهـبانِ

--------

لا تذهَـبا

(آن دوزن نباید بروند)

جمع مؤنث غائب

( للغائبات )

ذهَـبـْنَ

یـذهـبْـنَ

--------

لا یَذهَـبْـنَ

(آن زنان نباید بروند)

مفرد مذکر مخاطب

( للمخاطب )

ذهَـبـْتَ

تـذهـبُ

ِاذْهَـبْ

لا تذهَـبْ

( تو یک مرد نرو)

مثناﻯ مذکر مخاطب

( للمخاطبـَیـْنِ )

ذهَـبـْتما

تـذهـبانِ

ِاذهَـبا

لا تذهَـبا

( شما دو مرد نروید)

جمع مذکر مخاطب

( للمخاطبـیـنَ)

ذهَـبـْتم

تـذهـبـونَ

ِاذهَـبوا

لا تذهَـبوا

( شما مردان نروید)

مفرد مؤنث مخاطب

( للمخاطبة )

ذهَـبـْتِ

تـذهـبینَ

ِاذهَـبی

لا تذهَـبی

(تو یک زن نرو)

مثناﻯ مؤنث مخاطب

( للمخاطبَـتـَیـْنِ )

ذهَـبـْتما

تـذهـبانِ

ِاذهَـبا

لا تذهَـبا

( شما دو زن نروید)

جمع مؤنث مخاطب

( للمخاطبات )

ذهَـبـْتـُنَّ

تـذهَـبْـنَ

ِاذهَـبْنَ

لا تذهَـبْـنَ

( شما زنان نروید)

متکلم وحده

( للمتکلم وحده )

ذهَـبـْتُ

أذهَـبُ

--------

لا أذهَـبْ

( من نباید بروم)

متکلم مع الغیر

( للمتکلم مع الغیر )

ذهَـبـْنا

نـذْهـبُ

--------

لا نـَذهَـبْ

( ما نباید برویم)

 

   تمرین فعل :   

  الف ) عین الأفعال و أنواعها فی هذه العبارات :

1.    « أحْـسِـنْ کَما أحْـسَنَ اللهُ إلیـک .»

2.    « و لـَـئـنْ سَأ لـْتـَهم مَنْ خَلـَقَ السّمـواتِ و الأرضَ لـَیـَقـولـنَّ اللهُ . »

3.    « إنّا أنزلـْناه قرآناً عربیاً لعَـلـَّکم تعـْقِـلونَ . »

4.    « و إذْ قال لـقمانُ لابنِهِ و هو یَعـِظهُ یا بُـنـَیَّ لا تـُشـْرِکْ باللهِ إنَّ الشرکَ لـَظلـمٌ عظیمٌ . »

5.    « یَسْأ لونکَ ما ذا یُـنـْفِـقـونَ قـُلِ العَـفـوَ . »

6.    « فا نـْظـرْ إلـﯽ آثارِ رحمةِ اللهِ کیفَ یـُحْیی الأرضَ بَعْـدَ مَـوْتـِها .»

7.    « وَوَصَّـیـْنا الإنسانَ بوالدیهِ حُسْـناً و إنْ جاهَـداکَ لـِتـُشـْرِکَ بی ما لیس لکَ به عِـلـمٌ  فـَلا تـُطِعـْهُـما .»

 

  3. حرف :

  کلمه اﻯ است که به تنهایـﯽ معناﻯ خاصـﯽ ندارد و با کلمه یا کلمات قبل و بعد از خود ، مفهوم مـﯽ یابد . مانند :  فی ،

إلـﯽ ، عَـلـﯽ ، مِـن ، ماﻯ نفـﯽ ، ال و .....

                                    عامـل

  حروف به دو قسمت                          تقسیم مـﯽ شوند .

                                    غیر عامل

   حروف عامل : حروفـﯽ هستند که بر اعراب کلمه ﻯ بعد از خود تأثیر مـﯽ گذارند ؛ و عبارتند از :

   الف) حروف جر ، که قبل از اسم مـﯽ آیند و آن را مجرور مـﯽ کنند .

         مانند : فی ، إلـﯽ ، علـﯽ ، مِـن ، عَن ، حتـﯽ ( اگر قبل از اسم بیاید . ) ، بـِ ، لـِ ، کـَ و ...

    ب) حروف ناصبه ، که قبل از فعل مضارع مـﯽ آیند و آن را منصوب مـﯽ کنند .

         و عبارتند از : أنْ ، لـَنْ ، کَـیْ ، إذَنْ ، حتـﯽ ( قبل از فعل مضارع ) ، لِـ ( قبل از فعل مضارع ) .

    ج) حروف جازمه ، که قبل از فعل مضارع مـﯽ آیند و آن را مجزوم مـﯽ کنند .

        و عبارتند از : لـَمْ ، لمّـا ، لـِ ( لام امر ) ، لاﻯ نهـﯽ [ که این حروف ، یک فعل را مجزوم مـﯽ کنند .] و إنْ ، مَـنْ، ما [ که دو فعل را مجزوم مـﯽ کنند . ]

   حروف عامل دیگرﻯ نیز داریم که در سال هاﻯ آینده به آن خواهیم پرداخت . إن شاء الله .

   حروف غیر عامل : حروفـﯽ هستند که هیچ تأثیرﻯ بر کلمه ﻯ بعد از خود ندارند . مانند :

    الف) حروف عطف ، مانند : وَ ، فَـ ، ثـُمَّ ، لکنْ ، بَلْ ( به معنـﯽ بلکه ) ، أوْ ، لا ( در بعضـﯽ جمله ها به معنـﯽ نه این و نه آن ) و ...

   ب) حروف نافیه ، مانند : لا (معمولاً قبل از فعل مضارع ) ، ما ( معمولاً قبل از فعل ماضـﯽ) ، إنْ (به معنـﯽ نیست).

   ج) حروف استفهام ، که عبارتند از : أ ، هل . 

    د) حروف استثناء ، که عبارت است از : إلا .

    و بعضـﯽ حروف دیگر که در بحث ما نمـﯽ گنجد .  

 

   تمرین حرف :

      عین أنواع الحروف فی العبارات التالیة :

1.    « اِذْهَـبْ أنتَ و أخوکَ بآیاتی و لا تـَنـِیا فی ذکْـری . »

2.    « یُـنـَـزِّ لُ الملائکة َ با لروح ِ مِـنْ أمْـرهِ عـَلـﯽ مَنْ یَـشاءُ مِـنْ عِـبا دِهِ  أنْ أنـْذِروا أنـّه لا إلهَ إلـّا أنا فا تــّقـون ِ . »

3.    « یا أیها الذین آمنوا اسْـتعینوا بالصبر و الصلاة . »

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد